ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

Ευχαριστώ. Εγώ δεν θα μπορούσα να πω πολλά πράγματα. Οι προηγούμενοι ομιλητές νομίζω ότι κάλυψαν τα περισσότερα, αν όχι όλα. Γι αυτό θα περιοριστώ μόνο να σας πω δυο λόγια για έναν άλλο τύπο άγνωστο, τον τύπο των μεταναστών στην Ελλάδα, ως μια εμπειρία. Οι προσπάθειες να εκδίδονται εφημερίδες με ξένες γλώσσες στην Ελλάδα δεν είναι κάτι καινούριο. Έχει ξεκινήσει από πάρα πολύ νωρίς. Κυρίως οι Άραβες ήταν αυτοί που ξεκίνησαν κάποιες προσπάθειες τη δεκαετία του ΄70. Οι προσπάθειες όμως εκείνες έγιναν στα πλαίσια μιας μόδας, ας το πω έτσι. Εκείνη την εποχή στον αραβικό κόσμο το ονομάζαμε «ο μεταναστευτικός τύπος». Από αυτήν την προσπάθεια έμειναν πολύ γνωστές εφημερίδες σήμερα, όπως για παράδειγμα η «Αλ Χαγιάτ» που εκδίδεται στο Λονδίνο.

Οι αναφορές στον μεταναστευτικό τύπο τότε αφορούσαν τον ίδιο τον τύπο, όχι τους αναγνώστες. Αυτή είναι η διαφορά. Γι αυτό που μιλάμε σήμερα είναι πάρα πολύ διαφορετικό. Διαφορετικό στο αντικείμενο που δημοσιεύεται, στον κόσμο που το διαβάζει κλπ.

Με αυτή την έννοια αυτός ο τύπος που εκδίδεται σήμερα στην Ελλάδα δεν είναι ξένος τύπος. Εντάξει, τώρα έχουμε πολλά ονόματα, ξένος τύπος, τύπος των μεταναστών. Δεν έχει συγκεκριμένο όνομα. Για μένα είναι τύπος, είναι ελληνικός τύπος σε ξένες γλώσσες. Έτσι πρέπει να γίνει. Είναι έτσι όμως αλήθεια; Δηλαδή πώς το αντιμετωπίζει ο κόσμος;

Έχω ξαφνιαστεί πάρα πολλές φορές, δεκάδες φορές θα έλεγα από πάρα πολλές συναντήσεις με πρόσωπα διάφορα πολιτικά, ακόμα και με τους δημοσιογράφους που γράφουν για τους ίδιους τους μετανάστες. Μου άφησαν την εντύπωση – θα πω τώρα εντύπωση γιατί δεν έχω νούμερα ούτε γνωρίζω καμία δημοσκόπηση που έχει γίνει – ότι αυτός ο τύπος δεν υπάρχει καθόλου για την κοινωνία, ακόμα και για τον κόσμο που ασχολείται με τους μετανάστες.

Επομένως αυτός ο τύπος βγαίνει, ανθίζει, λειτουργεί, αλλά μένει εκεί ως ένα από τα πολλά κρυφά κομμάτια των ανθρώπων αυτών που ζουν στην Ελλάδα. Ωστόσο αυτός ο τύπος είναι πάρα πολύ σημαντικός για εκατοντάδες χιλιάδες κόσμο που ζει στην Ελλάδα. Αυτή η σημασία φαίνεται από τον μεγάλο αριθμό των εφημερίδων αυτών, από την ποικιλία των γλωσσών και επίσης από την ταχύτητα που έχει αναπτυχθεί.

Στην Αθήνα σήμερα εκδίδονται 28 εφημερίδες με 11 γλώσσες. Βγαίνουν εβδομαδιαία, άλλοτε 15νθήμερες, άλλοτε μηνιαίες και αν συγκρίνει κάποιος αυτούς τους αριθμούς με τον αντίστοιχο τύπο στην Ιταλία είναι ίδιοι. Μου κάνει εντύπωση αυτό το πράγμα επειδή ο αριθμός των μεταναστών εκεί πέρα είναι μεγαλύτερος απ ό,τι στην Ελλάδα, οι συνθήκες είναι άλλες, ωστόσο είναι ο ίδιος αριθμός.

Ο μεταναστευτικός τύπος – όπως τον ονομάζω εγώ τουλάχιστον – είναι ένας νέος κλάδος στην Ελλάδα. Δημιουργεί θέσεις εργασίας, τροφοδοτεί σταθερό εισόδημα σε πολλά τυπογραφεία και στις εταιρείες διανομής. Αυτό το θεωρώ θετικό γενικά. Μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι αυτός ο τύπος εμφανίστηκε ακριβώς μετά από την πρώτη νομιμοποίηση των μεταναστών το 1998. Δηλαδή μόλις άρχισε μεγάλος αριθμός μεταναστών να γνωρίζει τους νόμους και τη γραφειοκρατία.

Επομένως αυτός ο τύπος ουσιαστικά ήρθε να απαντήσει στο έλλειμμα της πληροφόρησης που πάσχει ή μάλλον πάσχουν όλες οι πολιτικές της μετανάστευσης στην Ελλάδα από τότε μέχρι σήμερα. Γι αυτό το λόγο μέχρι στιγμής βλέπουμε ότι το κύριο αντικείμενο αυτών των εφημερίδων είναι η μεταναστευτική πολιτική.

Επειδή αυτές οι εφημερίδες καλύπτουν αυτό το κομμάτι της πληροφόρησης, θα ήθελα να πιστεύω και όλοι να πιστεύουν αυτό το πράγμα, ότι τουλάχιστον τώρα αυτές οι εφημερίδες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι στις όποιες δομές υπάρχουν, τουλάχιστον πέρα από την κοινωνική ένταξη των μεταναστών.

Είναι πάρα πολύ σημαντικό επειδή απευθύνεται συστηματικά προς τουλάχιστον 50.000 κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι αυτός ο τύπος παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή των μεταναστών αυτών. Επίσης παίζει πολύ σημαντικό ρόλο – δεν γνωρίζω κατά πόσο είναι θετικός ή αρνητικός – προς την κοινωνική ένταξη αυτών των ανθρώπων. Αυτό είναι μια άλλη κουβέντα επειδή αφορά την ποιότητα της δημοσιογραφίας αυτής.

Όπως σας είπα, αυτός ο τύπος μέχρι στιγμής δεν υπάρχει για όλους τους θεσμούς. Ωστόσο έγινε μια προσπάθεια με το Δήμο Αθηναίων, δηλαδή ο Δήμος Αθηναίων προσπάθησε να συνεργαστεί με αυτόν τον τύπο δημοσιεύοντας τους καταλόγους των μεταναστών που έπρεπε για την άδεια παραμονής, μάλλον γι αυτούς που είχαν την άδεια παραμονής ή να πάρουν την άδεια παραμονής από το Δήμο. Δεν ξέρω ακριβώς πώς έγινε, αλλά αυτή ήταν η μοναδική προσπάθεια συνεργασίας με αυτόν τον τύπο.

Βεβαίως ωφελήθηκε πάρα πολύ ο Δήμος απ αυτό, χωρίς να πληρώσει τίποτα. Δυστυχώς όμως δεν συνέχισε. Δεν γνωρίζω τους λόγους, αλλά έμεινε ως η μοναδική προσπάθεια την οποία την κρίνω πάρα πολύ θετική. Επίσης τελευταία βλέπω ότι είναι αρκετές Οργανώσεις Μη Κυβερνητικές οι οποίες ανακάλυψαν τώρα μόλις αυτόν τον τύπο και άρχισαν ή τώρα ξεκίνησαν να συνεργαστούν με αυτόν τον τύπο δημοσιεύοντας κυρίως προκηρύξεις και κάποιες ανακοινώσεις.

Το άλλο που έχω παρατηρήσει σ αυτόν τον τύπο, είναι ότι δεν είδα κανέναν Έλληνα ή Ελληνίδα να γράφει. Δεν ύπάρχει κανένα όνομα ελληνικό σ αυτόν τον τύπο. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιείται μέχρι ένα βαθμό για να εξυπηρετηθούν κάποιοι, όπως είναι ο Δήμος Αθηναίων, αλλά ακόμα και οι ίδιες οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.

Η ποιότητα λοιπόν στον τύπο αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα, αλλά σαφέστατα έχει πάρα πολλά προβλήματα. Απ αυτά που μπορεί κάποιος να παρατηρήσει τουλάχιστον όσον αφορά την πληροφόρηση, πολλές φορές δεν είναι ακριβής. Δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στην πληροφόρηση. Αποφεύγει να δημοσιεύσει ζητήματα πολύ σημαντικά για τους ίδιους τους μετανάστες, όπως θέματα ρατσισμού για παράδειγμα. Δημοσιεύονται αυτά τα πράγματα μόνον όταν το ξεκινούν τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τότε γράφουν γι’ αυτά τα πράγματα.

Αυτό κρύβει κάποια φοβία για να ξεκινήσουν ή να ανοίξουν κάποια ζητήματα. Ωστόσο οι εφημερίδες αυτές, για την ώρα τουλάχιστον που μιλάμε, είναι το μοναδικό εργαλείο που υπάρχει για τη συστηματική ενημέρωση των μεταναστών και πιστεύω ότι αυτός ο τύπος χρειάζεται την υποστήριξη όλης της κοινωνίας.

Στα πλαίσια αυτά στο Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών, ακόμα και από τις αρχές του 2005, προτείναμε κάποια πράγματα, στα πλαίσια δηλαδή της συζήτησης γύρω από την πληροφόρηση, όχι ακριβώς γι αυτόν τον τύπο, αλλά γενικότερα για το θέμα της πληροφόρησης και πρότεινα τότε, θυμάμαι, τρία πράγματα συγκεκριμένα, ότι σε αυτές τις εφημερίδες έπρεπε να εξασφαλιστεί τουλάχιστον η πρόσβαση στην πληροφόρηση. Αυτές οι εφημερίδες, εάν έχετε προσέξει, βασίζονται κυρίως στη μετάφραση από τον ελληνικό τύπο. Δεν μπορούν, δεν έχουν πρόσβαση στην πληροφορία.

Δεύτερον, πρέπει να αναγνωριστούν όσοι δουλεύουν μέσα σ αυτές τις εφημερίδες ως δημοσιογράφοι και βεβαίως πρέπει αυτός ο κόσμος που δουλεύει σ αυτές τις εφημερίδες, τουλάχιστον να γίνονται κάποια σεμινάρια από κάποιους φορείς. Ήδη έχω μιλήσει γι αυτό το ζήτημα πριν ξεκινήσω να μιλήσω. Επειδή οι περισσότεροι δεν ξεκίνησαν τη δημοσιογραφία από τη χώρα τους, την ξεκίνησαν εδώ, χωρίς καμία εμπειρία. Ο σκοπός είναι να ανέβει και η ποιότητα της δουλειάς που κάνουν.

Προσπάθησα εγώ να κάνω κάποιες επαφές. Εδώ όμως είναι όλοι οι παράγοντες και ειδικότερα ο Πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών. Θα μπορούσε να συμβάλει πάρα πολύ σ αυτό το κομμάτι, έστω και να ανοίξει κάποιο διάλογο με αυτόν το χώρο. Όπως σας είπα, το μόνο που μπορούμε να πούμε αυτή τη στιγμή γι αυτόν τον τύπο είναι ότι ασχολείται κυρίως με την πληροφόρηση. Οι μετανάστες όμως δεν χρειάζονται μόνο την πληροφόρηση. Χρειάζονται και άλλα πράγματα πολύ περισσότερα. Αυτό που λέω εγώ, η επαφή ή ο διάλογος με την ίδια την κοινωνία.

Γι αυτό σας αναφέρω και μια άλλη εμπειρία με το περιοδικό «ΜΕΤΟΙΚΟΣ». Έχω μιλήσει και με τον Διευθυντή του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, γιατί από το πρακτορείο τότε βγήκε στα πλαίσια ενός προγράμματος. Η εμπειρία αυτή, που ήμασταν εμείς από κοντά, απεδείχθη ότι ήταν πάρα πολύ σημαντική γιατί έχει πάρα πολύ καλή αποδοχή από τους Έλληνες.

Θέλω να πω ότι, πέραν από την πληροφόρηση, οι ίδιοι οι μετανάστες χρειάζονται να μιλούν με τους ίδιους τους Έλληνες. Το «ΜΕΤΟΙΚΟΣ» ως περιοδικό ξεχωρίζει. Όλοι οι συντάκτες του περιοδικού αυτού ήταν οι ίδιοι οι μετανάστες. Η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε ήταν η ελληνική γλώσσα. Βεβαίως δεν συνέχισε, σταμάτησε, επειδή τελείωσε και το πρόγραμμα τότε.

Σημασία έχει το ότι η κοινωνία δέχτηκε αυτό το περιοδικό, που σημαίνει ότι δέχεται τέτοιες προσπάθειες που έγιναν και οι μετανάστες από την άλλη μεριά είναι πρόθυμοι να συμβάλουν. Δείχνει επίσης το κατά πόσο είναι σημαντική η συμβολή των θεσμών, όπως το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων στην κατεύθυνση της εμπέδωσης και της ενίσχυσης της εμπιστοσύνης μεταξύ των μεταναστών και την κοινωνία στο κομμάτι του διαλόγου. Είναι πάρα πολύ σημαντικό.

Σε παλαιότερη ομιλία μου σε κάποια άλλη συνάντηση έχω πει ότι σε σχέση με τον αποκλεισμό των μεταναστών από κάθε διαδικασία διαβούλευσης, όπως το ορίζει τώρα ο μεταναστευτικός νόμος, ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, παρ όλο που δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στη διαδικασία ένταξης των μεταναστών, είναι επίσης ανεκτικά από άλλη μια άποψη προς τους μετανάστες σε σχέση με το κράτος.

Αναφέρουμε ότι υπάρχουν κάποιοι δημοσιογράφοι οι οποίοι κάνουν πάρα πολύ καλή δουλειά. Τους γνωρίζουμε προσωπικά και ως μέλος της Εθνικής Επιτροπής για το βραβείο του δημοσιογράφου της χρονιάς, που γίνεται στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Εκστρατεία κατά των διακρίσεων» είδα πάρα πολλά και σημαντικά κείμενα. Θεωρώ ότι αυτό είναι πάρα πολύ θετικό.

Επίσης, το γεγονός ότι κάποια μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι πρόθυμα τουλάχιστον να επιτρέπουν να εργάζονται κάποιοι μετανάστες σε αυτά, κ. Φυντανίδη έχετε έναν Παλαιστίνιο…
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Δύο.
Α. ΜΟΑΒΙΑ: Δύο.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Έναν Παλαιστίνιο, έναν Ιρακινό.. Α. ΜΟΑΒΙΑ: Σωστό, ναι.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Κι έναν Εβραίο.
Α. ΜΟΑΒΙΑ: Το θεωρώ πάρα πολύ θετικό αυτό και το γεγονός ότι τουλάχιστον υπάρχει διάθεση, αυτό το πράγμα δηλαδή πιστεύω ότι θα βοηθήσει πάρα πολύ στο να αλλάξει αυτή όλη η κατάσταση, από την άλλη όμως το γεγονός ότι υπάρχει διάθεση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να εργάζονται αυτοί οι άνθρωποι και με τους ανθρώπους, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπως ανέφερα παλαιότερα, πώς εργάζονται αλλιώτικα κλπ, όλα αυτά – για την ώρα τουλάχιστον για μένα – κάνουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να αποτελούν ουσιαστικά το μοναδικό μέσον συμμετοχής στο δημόσιο διάλογο, για τους μετανάστες. Είναι αποκλεισμένοι. Ίσως αυτό να επιτρέψει στον μετανάστη τουλάχιστον να έχει αντίλογο. Αυτα με λίγα λόγια ήθελα να πω. Ευχαριστώ.

ΟμιλΙα Α. ΜΟΑΒΙΑ
Για την το συνεδρίου του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων (Ι.Ο.Μ.), με θέμα «Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και Διαμόρφωση Στερεοτύπων».
14 Φεβρουαρίου 2007 στο Ζάππειο
Ενότητς Β: Παραγείγματα – θετικές και αρνητικές συμπεριφορές
Συραφείμ Φυντανίδης, Διευθυντής εφημερίδας "Ελευθεροτυπία"
Πάνος Σόμπολος Πρόεδρος ΕΣΗΕΑ
Γεώργος Ταμπακόπουλος Πρόεδρος – Διευθυντής ΑΠΕ
Γιάννης Μιχελάκης Γενικός Διευθυντής Ειδήσεων και Ενημερώσεων ΑΝΤ1
Μανούσος Μανουσάκης Σκηνοθέτης
Μοαβία Άχμετ Συντονιστής Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών